Khi cơ thể suy yếu do bệnh tật, việc bổ sung món ăn bồi bổ sức khỏe là một phần quan trọng trong quá trình hồi phục. Người ốm thường gặp tình trạng chán ăn, tiêu hóa kém, sức đề kháng suy giảm. Vì vậy, lựa chọn các món ăn bồi bổ sức khỏe cho người suy nhược cần tuân theo 3 nguyên tắc: dễ tiêu hóa, giàu protein – vitamin – khoáng chất. Vậy thì ăn gì để bồi bổ sức khỏe? Dưới đây là 15 món ngon dễ nấu, phù hợp để bồi bổ sức khỏe cho người ốm, vừa đảm bảo hương vị, vừa dựa trên cơ sở khoa học dinh dưỡng và y học cổ truyền, giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục
Cháo gà hồng sâm Hàn Quốc
Ginsenoside trong hồng sâm có tác dụng cải thiện lưu thông máu, tăng miễn dịch và chống mệt mỏi [1] . Đây là món cháo lý tưởng để bồi bổ sức khỏe cho người mới ốm dậy, người suy nhược hoặc sau phẫu thuật.
Nguyên liệu:
- 100 g gạo tẻ
- 200 g thịt gà (ức hoặc đùi gà)
- 2–3 lát hồng sâm Hàn Quốc
- Hành khô, dầu mè, gia vị
Cách làm:
- Vo gạo, ngâm 15 phút cho mềm.
- Luộc gà cùng hành khô trong khoảng 1 lít nước, hớt bọt để nước trong, vớt gà ra xé nhỏ.
- Cho gạo và hồng sâm vào nồi nước luộc gà, ninh lửa nhỏ đến khi cháo nhừ.
- Thả gà xé vào, nêm muối, tiêu, thêm hành lá, chan chút dầu mè trước khi ăn.
Dưỡng chất chính:
- Protein (31g/100g thịt gà nấu chín) giúp tái tạo mô và kháng thể.
- Ginsenosides (Rb1, Rg1, Rg5) trong hồng sâm: tăng tổng hợp ATP, cải thiện sức bền, chống mệt mỏi [2].
- Vitamin nhóm B (B₁, B₂, B₆) giúp chuyển hóa năng lượng.
- Khoáng chất Fe, Zn, Se hỗ trợ khí huyết.
Yến sào chưng táo đỏ, đường phèn
Yến sào giúp cải thiện chức năng miễn dịch hô hấp và chống oxy hóa [3]. Kết hợp với táo đỏ giàu polyphenol, món ăn này vừa giúp phục hồi thể lực, vừa hỗ trợ an thần vừa là món ngon bồi bổ sức khỏe.
Nguyên liệu:
- 5 g yến sào đã ngâm nở và làm sạch
- 5–7 lát táo đỏ
- 5–7 g đường phèn
- 200 ml nước lọc
Cách làm:
- Cho yến, táo đỏ, đường phèn vào chén sứ.
- Chưng cách thủy khoảng 20–25 phút đến khi yến mềm, đường tan hết.
Dưỡng chất chính:
- Glycoprotein (chiếm ~50% tổng protein) kích thích tái tạo niêm mạc.
- 18 loại acid amin, trong đó có tyrosine, methionine, phenylalanine tăng miễn dịch.[4]
- Vitamin nhóm B (B₁, B₂, B₃) giúp chuyển hóa năng lượng.
- Sialic acid: hỗ trợ phát triển thần kinh, đặc biệt ở người suy nhược.
Cháo đông trùng hạ thảo với thịt gà đen
Đông trùng hạ thảo có tác dụng tăng cường miễn dịch và hỗ trợ hô hấp [5]. Kết hợp cùng gà đen giàu protein, đây là món cháo giúp món ăn bồi bổ sức khỏe cho người suy nhược hoặc người có bệnh về đường hô hấp.
Nguyên liệu:
- 100 g gạo tẻ
- 100 g thịt gà đen xé nhỏ
- 3–5 sợi đông trùng hạ thảo (ngâm nước ấm)
- Gừng, muối, tiêu
Cách làm:
- Nấu cháo từ gạo và gừng với khoảng 1 lít nước.
- Khi cháo nhừ, cho thịt gà đen và đông trùng vào, tiếp tục nấu thêm 5 phút.
- Nêm gia vị, dùng khi còn nóng.
Dưỡng chất chính:
- Cordycepin: hoạt chất sinh học giúp tăng hoạt tính của tế bào NK, đại thực bào, hỗ trợ hệ miễn dịch [6].
- Adenosine: cải thiện lưu thông máu và chức năng tim mạch.
- Beta-glucan: chống viêm, tăng đề kháng.
- Collagen từ gà đen: hỗ trợ phục hồi mô, cải thiện sức khỏe da và xương.
Canh gà đen hầm nấm linh chi
Polysaccharide và triterpenoid của nấm linh chi có tác dụng tăng cường miễn dịch, giảm viêm và cải thiện chất lượng giấc ngủ [7]. Khi kết hợp cùng gà đen giàu dinh dưỡng, món canh này vừa giúp thanh lọc cơ thể,bồi bổ sức khỏe cho người ốm vừa rất phù hợp cho người mất ngủ hoặc suy nhược.
Nguyên liệu:
- 300 g thịt gà đen (gà ác)
- 5–7 miếng nấm linh chi đỏ (rửa sạch)
- 1 củ gừng thái lát
- Nước, muối, hành lá
Cách làm:
Cho gà đen, nấm linh chi và gừng vào nồi với khoảng 1,2 lít nước. Hầm lửa nhỏ từ 60–90 phút đến khi gà mềm, nước ngọt. Nêm muối vừa ăn, rắc hành lá trước khi thưởng thức.
Dưỡng chất chính:
- Polysaccharide và triterpenoid trong nấm linh chi: chống oxy hóa, kháng viêm.[8]
- Ganoderic acid: bảo vệ gan, hỗ trợ hệ thần kinh.
- Beta-glucan: kích thích hệ miễn dịch.
- Protein và peptide từ gà đen: cung cấp acid amin thiết yếu.
Cháo bồi bổ sức khỏe từ thịt bầm và bí đỏ
Bí đỏ giàu beta-carotene và polyphenol, có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện sức khỏe mắt và bảo vệ tế bào trước stress oxy hóa [9]. Đây là món cháo dễ ăn, giúp bồi bổ sức khỏe cho người ốm, đặc biệt là trẻ nhỏ.
Nguyên liệu:
- 100 g gạo tẻ
- 150 g bí đỏ gọt vỏ, cắt hạt lựu
- 100 g thịt nạc bằm
- Hành khô, gia vị
Cách làm:
Xào thịt bằm với hành khô cho thơm. Vo gạo, nấu cháo đến khi nhừ, cho bí đỏ vào ninh đến khi mềm. Thêm thịt bằm, nêm gia vị vừa ăn, rắc chút tiêu trước khi dùng.
Dưỡng chất chính:
- Beta-carotene trong bí đỏ: chuyển hóa thành vitamin A, bảo vệ thị lực.
- Protein từ thịt bằm: hỗ trợ phục hồi cơ bắp.
- Vitamin C, E: chống oxy hóa.
- Chất xơ: tốt cho hệ tiêu hóa.
Cháo thịt bò rau bó xôi bồi bổ sức khỏe cho người ốm
Một nghiên cứu đăng trên Nutrients cho thấy bổ sung rau bó xôi giúp cải thiện dự trữ folate, hỗ trợ quá trình tạo hồng cầu và phòng ngừa thiếu máu [10]. Khi kết hợp cùng thịt bò, đây là món cháo bồi bổ máu hiệu quả cho người ốm, người mới phẫu thuật hoặc phụ nữ sau sinh.
Nguyên liệu:
- 100 g gạo tẻ
- 150 g thịt bò băm
- 100 g rau bó xôi (rau chân vịt) rửa sạch, băm nhỏ
- Hành tím, gia vị
Cách làm:
Xào thịt bò với hành tím và hạt nêm. Nấu cháo từ gạo, khi cháo nhừ cho rau bó xôi và thịt bò vào, nêm muối, rắc tiêu.
Dưỡng chất chính:
- Heme-iron từ thịt bò: dễ hấp thu, phòng chống thiếu máu.
- Folate (133 µg/100g rau bó xôi): tham gia tạo hồng cầu.
- Protein chất lượng cao: giúp tái tạo mô và cơ.
- Vitamin K, A: bảo vệ xương, chống viêm.
Cháo bồi bổ sức khỏe từ cá hồi và rau củ
Nguyên liệu:
- 100 g gạo tẻ
- 150 g phi lê cá hồi cắt miếng nhỏ
- 50 g cà rốt, 50 g đậu Hà Lan
- Hành lá, muối, tiêu
Cách làm:
Nấu cháo từ gạo và rau củ cắt hạt lựu. Khi cháo gần nhừ, cho cá hồi vào, nấu thêm 5 phút. Nêm muối, tiêu, rắc hành lá.
Dưỡng chất chính:
- Omega-3 (EPA, DHA ~1.8 g/100 g cá hồi): giảm viêm, bảo vệ tim mạch.
- Protein dễ tiêu hóa, giàu acid amin thiết yếu.
- Vitamin D, B12: hỗ trợ hệ thần kinh.
- Carotenoid và lutein: bảo vệ võng mạc.
Theo Mayo Clinic, bổ sung omega-3 từ cá hồi giúp giảm 13% nguy cơ đau tim và 10% nguy cơ bệnh mạch vành [11]. Đây là món cháo lý tưởng để bồi bổ sức khỏe cho người ốm có vấn đề về tim mạch hoặc suy nhược thần kinh.
Cháo hạt sen – táo đỏ
Nuciferine trong hạt sen có tác dụng an thần và điều hòa thần kinh trung ương, trong khi táo đỏ chứa polyphenol giúp cải thiện giấc ngủ và chống lo âu [12]. Vì vậy, món cháo này đặc biệt phù hợp với người mất ngủ, căng thẳng thần kinh, suy nhược cơ thể.
Nguyên liệu:
- 100 g gạo tẻ
- 30 g hạt sen tươi (bỏ tim sen để tránh đắng)
- 5–7 quả táo đỏ (táo tàu)
- 10 g đường phèn (có thể gia giảm tùy khẩu vị)
Cách làm:
Ngâm hạt sen và táo đỏ trong 30 phút. Vo gạo sạch, cho tất cả vào nồi cùng 1 lít nước. Ninh cháo đến khi nhừ, hạt sen bở tơi, táo đỏ mềm. Thêm đường phèn khuấy tan rồi tắt bếp.
Dưỡng chất chính:
- Alkaloid (nuciferine) trong hạt sen: an thần, ổn định huyết áp.
- Tryptophan: tiền chất serotonin, giúp cải thiện giấc ngủ.
- Polyphenol, flavonoid: chống oxy hóa, giảm stress.
Cháo thịt bằm cà rốt, khoai tây cho người ốm dậy
Cà rốt và khoai tây chứa hợp chất phenolic có khả năng chống viêm và thúc đẩy quá trình lành thương. Món cháo này thích hợp cho người mới ốm dậy, bệnh nhân sau phẫu thuật cần phục hồi nhanh.
Nguyên liệu:
- 100 g gạo tẻ
- 100 g thịt nạc bằm
- 50 g cà rốt
- 50 g khoai tây
- Hành khô, gia vị
Cách làm:
Xào sơ thịt bằm với hành khô. Nấu cháo từ gạo với cà rốt và khoai tây thái hạt lựu. Khi cháo mềm, thêm thịt bằm vào, nêm nếm vừa ăn.
Dưỡng chất chính:
- Vitamin C (20 mg/100 g cà rốt): hỗ trợ tổng hợp collagen, giúp liền vết thương.
- Beta-carotene: chống oxy hóa, tăng sức đề kháng.
- Phenolic compounds: bảo vệ tế bào trước gốc tự do.
- Carbohydrate từ khoai tây: cung cấp năng lượng dễ tiêu hóa.
Cháo yến sào kỷ tử
Kỷ tử (Lycium barbarum) giàu zeaxanthin và polysaccharide, có tác dụng cải thiện thị lực và tăng cường miễn dịch [13]. Khi kết hợp cùng yến sào – giàu glycoprotein và acid amin, món cháo này giúp bổ huyết, sáng mắt, tăng cường sức khỏe toàn diện cho người ốm.
Nguyên liệu:
- 5 g yến sào tinh chế (ngâm nở)
- 10 g kỷ tử (ngâm nước ấm)
- 100 g gạo tẻ
- 10 g đường phèn
Cách làm:
Nấu cháo từ gạo đến khi nhừ. Cho yến sào và kỷ tử vào nấu thêm 5–7 phút, cuối cùng thêm đường phèn.
Dưỡng chất chính:
- Zeaxanthin từ kỷ tử: bảo vệ mắt, chống thoái hóa điểm vàng.
- Polysaccharide (LBPs 5–8%): tăng cường miễn dịch mạnh.
- Carotenoid, flavonoid: chống oxy hóa, ngăn lão hóa.
- Glycoprotein từ yến: kích thích tái tạo tế bào.
Canh gà nấu thuốc bắc
Ăn gì để bồi bổ sức khỏe? Canh gà nấu thuốc bắc thường được xem là món ăn bồi bổ khí huyết, giúp phục hồi nhanh cho người bệnh lâu ngày hoặc người già suy nhược. Một công bố trên Frontiers in Immunology (2025) cho thấy Saponin và polysaccharide trong các thảo dược thuốc bắc có khả năng điều hòa miễn dịch và cải thiện tình trạng suy nhược [14]
Nguyên liệu:
- 300 g thịt gà mái hoặc gà ác
- 1 gói thuốc bắc hầm (nhân sâm, đẳng sâm, kỷ tử, táo tàu)
- Gừng, muối
- Có thể thêm hắc nhân sâm, linh chi hoặc đông trùng hạ thảo để thêm phần bổ dưỡng
Cách làm:
Cho gà, gói thuốc bắc và vài lát gừng vào nồi cùng 1,5 lít nước. Hầm nhỏ lửa 1–1,5 giờ cho đến khi gà mềm, nước ngọt. Nêm muối vừa ăn.
Dưỡng chất chính:
- Saponin và flavonoid (từ nhân sâm, đẳng sâm): tăng cường miễn dịch.
- Polysaccharide từ kỷ tử: phục hồi sức đề kháng.
- Protein gà: dễ tiêu hóa, cung cấp acid amin thiết yếu.
Cháo đậu xanh thịt nạc - Món ăn bồi bổ sức khỏe thanh nhiệt
Vitexin và isovitexin trong đậu xanh có khả năng bảo vệ gan, giảm viêm và thanh nhiệt hiệu quả [15]. Món cháo này rất phù hợp cho người ốm sốt, nóng trong, hoặc người cần phục hồi chức năng gan.
Nguyên liệu:
- 100 g gạo tẻ
- 50 g đậu xanh cà vỏ (ngâm trước 30 phút)
- 100 g thịt nạc băm
- Hành lá, muối, hạt nêm
Cách làm:
Vo gạo sạch, nấu cùng đậu xanh đến khi mềm nhuyễn. Xào sơ thịt nạc cho săn, cho vào nồi cháo, tiếp tục nấu thêm 5 phút. Nêm gia vị, rắc hành lá.
Dưỡng chất chính:
- Protein 20–32%: giàu lysine, cần thiết cho quá trình phục hồi cơ bắp.
- Vitexin và isovitexin: polyphenol chống oxy hóa mạnh.
- Vitamin nhóm B: hỗ trợ chuyển hóa năng lượng.
- Saponin: có tác dụng thanh nhiệt, giải độc.
Cháo bồi bổ sức khỏe tôm bí xanh
Tôm là nguồn protein chất lượng cao, kết hợp cùng bí xanh giàu vi chất giúp hỗ trợ hoạt động tuyến giáp và bồi bổ thể trạng. Đây là món cháo bồi bổ sức khỏe lý tưởng cho người gầy yếu hoặc mới ốm dậy.
Nguyên liệu:
- 100 g gạo tẻ
- 150 g tôm tươi (lột vỏ, bỏ chỉ lưng)
- 100 g bí xanh thái hạt lựu
- Hành khô, muối, tiêu
Cách làm:
Xào sơ tôm với hành khô. Nấu cháo từ gạo và bí xanh cho mềm. Khi cháo gần chín, cho tôm vào nấu thêm 3–5 phút, nêm gia vị vừa ăn.
Dưỡng chất chính:
- Protein tôm: 20 g/100 g, giàu acid amin dễ hấp thu.
- Vitamin A, C từ bí xanh: tăng cường miễn dịch, bảo vệ niêm mạc.
- Phosphorus và I-ốt: hỗ trợ chuyển hóa năng lượng và chức năng tuyến giáp.
Cháo gạo lứt hầm rau củ
Sử dụng gạo lứt thường xuyên giúp giảm 35,6% nguy cơ mắc tiểu đường type 2 nhờ khả năng ổn định đường huyết. Đây là món ăn bồi bổ sức khỏe thích hợp cho người đang giảm cân, người cao tuổi và bệnh nhân cần kiểm soát đường máu.
Nguyên liệu:
- 100 g gạo lứt (ngâm ít nhất 1 giờ)
- 50 g cà rốt, 50 g bí đỏ, 50 g khoai tây thái hạt lựu
- Muối, tiêu
Cách làm:
Nấu gạo lứt cùng rau củ với 1,2 lít nước đến khi cháo nhừ, thêm gia vị vừa ăn.
Dưỡng chất chính:
- Chất xơ: 3–4 g/100 g, gấp 3 lần gạo trắng, hỗ trợ tiêu hóa.
- Ferulic acid: hợp chất phenolic chống oxy hóa.
- Vitamin E: chống lão hóa, bảo vệ tế bào.
- GABA (Gamma aminobutyric acid): giúp an thần, giảm căng thẳng.
Mật ong ngâm thảo dược – tăng đề kháng, cải thiện giấc ngủ
Mật ong chứa flavonoid và enzyme có tác dụng kháng khuẩn, hỗ trợ miễn dịch và cải thiện giấc ngủ [16]. Khi kết hợp với thảo dược quý như linh chi, hồng sâm, đông trùng hạ thảo, hiệu quả bồi bổ sức khỏe càng được tăng cường.
Nguyên liệu:
- 200 ml mật ong nguyên chất (có thể thay bằng mật ong Manuka Úc)
- Thảo dược: quế, gừng, táo đỏ, kỷ tử, linh chi, hồng sâm, hắc sâm Hàn Quốc, đông trùng hạ thảo
Cách làm:
Rửa sạch thảo dược, phơi khô. Cho vào lọ thủy tinh, đổ mật ong ngập, đậy kín, ngâm ít nhất 2 tuần. Mỗi ngày dùng 1–2 thìa pha nước ấm.
Dưỡng chất chính:
- Flavonoid (quercetin) và phenolic acid: chống viêm, kháng khuẩn.
- Enzyme glucose oxidase: tạo hydrogen peroxide, diệt khuẩn tự nhiên.
- Gingerol, ganoderic acid, ginsenoside từ thảo dược: tăng cường miễn dịch, chống mệt mỏi.
Kết luận
Việc bổ sung các món ăn bồi bổ sức khỏe cho người ốm không chỉ giúp cung cấp protein, vitamin, khoáng chất mà còn kết hợp hiệu quả cùng thảo dược thiên nhiên để thúc đẩy quá trình phục hồi. Để tham khảo thêm sản phẩm thảo dược chất lượng cao, mời bạn tham khảo gian hàng sản phẩm thảo dược uy tín của Vitamax và chọn lựa giải pháp ăn uống bồi bổ sức khỏe kết hợp thảo dược phù hợp nhất cho gia đình.
