Bật mí cách phơi & sấy khô sâm tươi đúng chuẩn từ các thương hiệu lớn

Sâm tươi Hàn Quốc chứa nhiều Saponin – ginsenosides nên cần được phơi và sấy đúng kỹ thuật để tránh mốc, hư và mất dưỡng chất. Việc nắm rõ cách sấy khô sâm tươi chuẩn giúp giữ trọn hoạt chất, ổn định chất lượng và kéo dài thời gian bảo quản. Đây cũng là lý do các thương hiệu lớn như KGC, Daedong hay KGIN áp dụng quy trình sấy – phơi rất nghiêm ngặt. Với vai trò là đơn vị cung cấp Hồng sâm, Thiên sâm và thảo dược cao cấp, Vitamax sẽ giúp bạn hiểu rõ cách cách sấy khô nhân sâm đúng cách và an toàn.

Chọn sâm tươi đạt chuẩn trước khi phơi hoặc sấy

Một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định thành phẩm sâm khô có chất lượng hay không chính là lựa chọn nguyên liệu đầu vào. Sâm tươi đạt chuẩn thường là sâm 4–6 năm tuổi, có phần thân chắc khỏe, màu ngà sáng, có mùi thơm nhẹ đặc trưng.[1]

Những đặc điểm giúp nhận biết sâm đạt chuẩn để tiến hành sấy hoặc phơi:

• Củ sâm cân đối, thân cứng, rễ phụ nhiều và dài.
• Vỏ sâm không bị sứt, không thâm đen, không bị úng nước.[2]
• Khi bẻ nhẹ, ruột sâm không quá nhũn hoặc bị rỗng bất thường.

Trong quá trình sơ chế, cần loại bỏ các phần không cần thiết như phần núm đầu nhỏ, các rễ bị hư, thâm đen hoặc phần bị sâu. Những củ sâm có hình thức không đẹp hoặc không đạt chuẩn thường được dùng để sản xuất bạch sâm. [3]

Quy trình sơ chế sâm tươi trước khi phơi hoặc sấy

Để đảm bảo chất lượng và hạn chế vi sinh hoặc nấm mốc trong quá trình làm khô, sâm cần được sơ chế đúng cách trước khi đưa vào phơi hoặc sấy. Các bước sơ chế bao gồm:

• Rửa sâm bằng nước lạnh kết hợp bàn chải mềm: Giúp loại bỏ đất cát và tạp chất bám ở các kẽ rễ mà không làm trầy phần thân củ – phần chứa nhiều saponin nhất.[4]
• Để ráo hoàn toàn: Sau khi rửa, đặt sâm ở nơi thoáng khí để nước bề mặt bay hơi hoàn toàn. Tránh phơi hoặc sấy khi sâm còn đọng nước vì sẽ làm sâm dễ mốc về sau.[5]
• Thái lát mỏng 1–2 mm nếu muốn rút ngắn thời gian sấy: Đây là kỹ thuật thường được áp dụng với người muốn tự làm sâm lát khô tại nhà. Với lát sâm mỏng, nhiệt độ đi vào nhanh hơn và hơi nước thoát ra đều, giúp giữ màu và mùi tốt hơn..[6]

Ba phương pháp phơi và sấy khô sâm tươi giúp dữ trọn dược tính

Phơi sâm dưới ánh nắng tự nhiên

Phơi nắng là phương pháp truyền thống, được áp dụng lâu đời vì tận dụng nguồn nhiệt tự nhiên giúp giữ được mùi thơm dịu của sâm[7]. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu, người phơi cần tuân thủ đúng kỹ thuật.

Cách phơi sâm tươi đúng chuẩn:

• Trải sâm lên lưới thoáng khí, không để chồng lên nhau.
• Lật đều mỗi 1–2 giờ để sâm khô đều hai mặt.
• Thời gian phơi kéo dài từ vài giờ đến vài ngày phụ thuộc thời tiết.
• Tránh phơi vào giờ nắng gắt (11h–15h) để không làm sâm đổi màu sang nâu đậm.[8]

Sấy sâm bằng máy sấy mini hoặc lò sấy theo chuẩn công nghệ KGC – Daedong

Các thương hiệu lớn như KGC và Daedong sử dụng hệ thống sấy bằng khí nóng tuần hoàn để đảm bảo độ ổn định về màu sắc và dưỡng chất. Người dùng hoàn toàn có thể áp dụng nguyên tắc tương tự tại nhà bằng máy sấy mini.

Nguyên tắc sấy sâm chuẩn:

• Nhiệt độ sấy lý tưởng: 45–50 độ C.[9]
• Tránh sấy vượt 60 độ C vì nhiệt cao sẽ phá hủy Saponin và ginsenoside.
• Đảm bảo lưu thông gió trong khoang sấy để hơi nước thoát đều.
• Kiểm tra lát sâm mỗi 1–2 giờ để điều chỉnh nhiệt kịp thời.

Sấy sâm bằng quạt máy và bóng đèn

Đây là phương pháp đơn giản, phù hợp cho người muốn sấy nhanh các lát sâm mỏng tại nhà mà không cần máy móc chuyên dụng.

Các điểm cần chú ý khi sấy:

• Lát sâm mỏng giúp thời gian sấy chỉ từ 15 đến 45 phút.[10]
• Điều chỉnh khoảng cách với bóng đèn để tránh cháy cạnh.
• Tăng hoặc giảm gió quạt tùy độ dày lát sâm.
• Thường xuyên đảo đều lát sâm để giữ màu đẹp, tránh cháy cục bộ.[11]

Tiêu chuẩn đánh giá sâm đã phơi hoặc sấy đạt chuẩn

Một trong những câu hỏi quan trọng nhất khi thực hiện cách sấy khô sâm tươi tại nhà là làm sao biết sâm đã đạt độ khô lý tưởng. Sâm thành phẩm đạt chất lượng không chỉ dễ bảo quản mà còn thuận tiện cho nhiều cách sử dụng sâm hàn quốc khô khác nhau như hãm trà hay ngâm rượu.

• Màu sắc: sâm khô có màu vàng nâu hoặc ánh hổ phách – dấu hiệu cho thấy quá trình làm khô diễn ra đúng kỹ thuật.[12]
• Độ cứng: khi bẻ nhẹ, sâm giòn và gãy thành từng khúc, không mềm hoặc ẩm bên trong.[13]
• Độ ẩm: độ ẩm lý tưởng dưới 14–15 phần trăm để hạn chế nấm mốc.[14]
• Trọng lượng: giảm rõ rệt so với ban đầu do nước đã được loại bỏ. [15]
• Mùi vị: thơm nhẹ tự nhiên, không có mùi mốc hoặc mùi lạ.[16]

Mẹo phơi và sấy từ các thương hiệu lớn (KGC – Daedong – KGIN)

Những thương hiệu nhân sâm hàng đầu Hàn Quốc đều có quy trình chế biến nghiêm ngặt nhằm tối ưu lượng ginsenoside và bảo vệ cấu trúc dược chất.

• KGC sử dụng quy trình hấp hơi nước trước khi sấy, sau đó phơi tự nhiên suốt nhiều tháng nhằm tăng hàm lượng Saponin đặc trưng trong hồng sâm.
• Daedong sử dụng công nghệ sấy tuần hoàn khí nóng giúp tạo màu nâu sâu đồng nhất và giữ mùi thơm.
• KGIN ưu tiên bảo quản sâm sau sấy bằng túi kín kết hợp gói hút ẩm để hạn chế tái hấp hơi.

Vì sao sấy sâm đúng chuẩn giúp tăng ginsenoside?

Trong quá trình sấy, đặc biệt ở mức nhiệt ổn định 45–50 độ C, một phần ginsenoside trong sâm tươi có thể chuyển hóa thành các dạng hoạt chất mạnh hơn như Rg3, Rg5 hay Rh2. Đây là những hoạt chất mang lại giá trị cao trong hồng sâm và hắc sâm, góp phần làm tăng khả năng chống oxy hóa và hỗ trợ miễn dịch.[17]

Ngược lại, nếu sấy ở nhiệt độ quá cao, cấu trúc hoạt chất bị phá vỡ, dẫn đến giảm đáng kể hiệu quả sinh học[18]. Đây cũng là lý do vì sao các dạng hồng sâm và hắc sâm – vốn được hấp và sấy nhiều lần – có hàm lượng Saponin cao hơn đáng kể so với sâm tươi.

Cách bảo quản sâm sau khi phơi hoặc sấy

Sau khi người dùng hoàn thành công đoạn làm khô, việc áp dụng cách bảo quản sâm khô đúng kỹ thuật là yếu tố quyết định độ bền và chất lượng lâu dài của sản phẩm.

• Bảo quản bằng túi hút chân không: Hút chân không giúp loại bỏ không khí – yếu tố khiến sâm dễ ẩm và mốc. Đây là cách dùng phổ biến trong các nhà máy sâm Hàn Quốc.[19]
• Dùng hũ kính kết hợp gói hút ẩm: Hũ thủy tinh sạch, có nắp kín, giúp ngăn tái hấp hơi. Gói hút ẩm hỗ trợ duy trì độ khô dưới 14–15 phần trăm như tiêu chuẩn Hàn Quốc.[20]
• Tránh ánh sáng, nhiệt độ cao và môi trường có mùi mạnh: Ánh sáng trực tiếp và nhiệt độ cao có thể làm saponin bị phân hủy. Sâm cũng rất dễ hút mùi nên cần tránh đặt gần gia vị hoặc hóa chất.

Gợi ý bảo quản bằng mật ong: Với sâm đã thái lát, người dùng có thể ngâm mật ong để kéo dài thời gian sử dụng đồng thời tăng hương vị. Xem thêm bài viết cách ngâm sâm khô với mật ong để biết cách làm 1 hũ sâm ngâm mật ong ngon và bổ dưỡng

 

Lỗi thường gặp khi sấy sâm và cách khắc phục

Dưới đây là các lỗi thường gặp và hướng khắc phục để bảo đảm sâm giữ trọn giá trị dược tính và độ bền theo đúng tiêu chuẩn Hàn Quốc.

• Sâm bị mốc: Nguyên nhân là độ ẩm chưa đạt tiêu chuẩn dưới 14–15 phần trăm. Cần sấy lại ở nhiệt độ thấp và bảo quản trong môi trường kín.
• Sâm bị cháy cạnh: Điều này xảy ra khi nhiệt độ sấy vượt ngưỡng 60 độ C hoặc lát sâm quá gần nguồn nhiệt. Cần điều chỉnh khoảng cách hoặc giảm nhiệt.
• Sâm đổi màu đen: Phơi dưới nắng gắt hoặc nhiệt độ quá cao có thể làm chuyển màu bất thường. Người dùng cần phơi trong khoảng nắng nhẹ và lật đều.
• Sâm mất mùi: Thường xảy ra khi bảo quản gần môi trường có mùi mạnh. Nên dùng hũ kín và đặt ở nơi khô thoáng, không có mùi gia vị.

FAQ

1. Sấy sâm tươi bao nhiêu độ để không mất chất?
Khoảng 45–50 độ C là mức nhiệt an toàn giúp bảo toàn saponin và tăng một số ginsenoside có lợi.

2. Phơi sâm ngoài nắng có làm giảm Saponin không?
Phơi dưới nắng nhẹ không làm giảm chất lượng, nhưng nắng gắt có thể phá hủy hoạt chất.

3. Sâm sau khi sấy để được bao lâu?
Nếu bảo quản đúng cách, sâm khô có thể dùng trong nhiều tháng đến vài năm.

4. Sâm khô đạt chuẩn có đặc điểm gì?
Màu vàng nâu, độ cứng giòn, trọng lượng nhẹ và không có mùi lạ.

6. Có nên sấy sâm bằng nồi chiên không dầu?
Không khuyến khích vì nhiệt độ nồi chiên thường cao và khó kiểm soát.

Kết luận

Phơi và sấy sâm đúng chuẩn không chỉ giúp giữ trọn giá trị dược chất mà còn kéo dài thời gian sử dụng. Tuy nhiên, quá trình này đòi hỏi kiểm soát nghiêm ngặt nhiệt độ, độ ẩm và môi trường bảo quản. Với những người không có thời gian hoặc thiết bị để thực hiện, lựa chọn sâm khô thành phẩm từ các thương hiệu uy tín là giải pháp an toàn và hiệu quả.

Vitamax cung cấp nguồn sâm khô, hồng sâm và thiên sâm có xuất xứ rõ ràng từ Hàn Quốc, được kiểm định CO/CQ đầy đủ, giúp người dùng yên tâm về chất lượng và hàm lượng saponin.