3 Công thức nấu gà hầm sâm thơm ngon giữ trọn dưỡng chất

Gà hầm sâm Hàn Quốc (Samgyetang) là món ăn – bài thuốc nổi tiếng, vừa bổ dưỡng vừa thơm ngon, kết hợp giữa protein dễ hấp thu từ gà ta và saponin quý trong nhân sâm. Nhiều nghiên cứu y khoa khẳng định món ăn này giúp bồi bổ khí huyết, tăng cường miễn dịch, chống oxy hóa và giảm mệt mỏi. Trong bài viết này, Vitamax sẽ chia sẻ 3 công thức nấu gà hầm sâm giữ trọn dưỡng chất, đồng thời giải đáp thắc mắc như bà bầu uống nước sâm được không, giúp bạn có thêm lựa chọn an toàn và khoa học trong chăm sóc sức khỏe.

Gà hầm sâm là gì? Giá trị dinh dưỡng của gà hầm sâm

Gà hầm sâm (Samgyetang – 삼계탕) là món ăn truyền thống nổi tiếng của Hàn Quốc, thường được sử dụng vào mùa hè để “giải nhiệt” và bồi bổ cơ thể. Điểm đặc biệt của món ăn này là sự kết hợp giữa thịt gà tơ giàu protein và các loại hồng sâm hàn quốc – loại thảo dược quý trong y học cổ truyền phương Đông. Ngày nay, Samgyetang đã trở thành món ăn quen thuộc tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, được ưa chuộng bởi hương vị thanh ngọt, dễ ăn và đặc biệt tốt cho sức khỏe.

Một khẩu phần 240 g canh gà hầm sâm cung cấp giá trị dinh dưỡng vượt trội, đã được nhiều nghiên cứu y khoa xác nhận:

• Protein ~32 g (64% nhu cầu khuyến nghị hàng ngày): Protein từ gà giúp tái tạo tế bào, phục hồi cơ bắp, thích hợp cho người mới ốm dậy hoặc vận động viên [1].
• Vitamin nhóm B (B6, B12, Niacin): hỗ trợ hệ thần kinh, tham gia quá trình tạo máu và chuyển hóa năng lượng [1].
• Khoáng chất (Sắt, Selenium, Phosphorus): bảo vệ tế bào khỏi stress oxy hóa, nâng cao sức đề kháng và duy trì xương chắc khỏe [2].
• Saponin từ hồng sâm hoàng gia hàn quốc (Ginsenosides Rb1, Rg1, Re): hoạt chất sinh học quý có tác dụng chống oxy hóa, tăng cường miễn dịch, cải thiện trí nhớ và giảm mệt mỏi [3].

Lợi ích khi sử dụng gà hầm sâm

Tăng cường sức đề kháng

Trong nhân sâm có các hoạt chất gọi là ginsenosides. Những chất này giúp cơ thể sản sinh nhiều “tế bào bảo vệ” hơn, giống như đội quân miễn dịch chống lại vi khuẩn, virus. Đồng thời, ginsenosides còn giúp cơ thể giảm sưng viêm, nhờ đó người ăn gà hầm sâm sẽ ít bị mệt mỏi, dễ hồi phục sau ốm [3].

Chống lão hóa, bảo vệ tế bào

Khi hầm gà với sâm, thịt gà sẽ tiết ra những mảnh nhỏ protein gọi là peptide, kết hợp cùng ginsenosides trong sâm. Bộ đôi này hoạt động như “lá chắn chống rỉ sét” cho cơ thể, giúp trung hòa các gốc tự do – nguyên nhân gây lão hóa và bệnh tật. Nhờ vậy, ăn canh gà hầm sâm giúp làn da, tim mạch và não bộ khỏe mạnh hơn [4].

Hỗ trợ tiêu hóa và ổn định đường huyết

Trong nhân sâm đỏ có hợp chất đặc biệt gọi là AFG. Chất này giúp niêm mạc ruột khỏe hơn, nhờ đó cơ thể hấp thu tốt dưỡng chất từ thức ăn. Đồng thời, AFG còn hỗ trợ cân bằng đường huyết, rất hữu ích cho người tiền tiểu đường hoặc có nguy cơ đường máu cao [3]..

Giúp ngủ ngon, giảm căng thẳng

Một số ginsenosides như Rg1 và Re đã được chứng minh có tác dụng an thần nhẹ, giúp tinh thần thoải mái và cải thiện giấc ngủ. Do đó, món gà hầm sâm đặc biệt phù hợp với người hay mất ngủ, làm việc trí óc căng thẳng, hoặc thường xuyên mệt mỏi [5].

Ai nên ăn gà hầm sâm?

• Người mới ốm dậy, suy nhược cơ thể: bổ sung protein, vitamin và saponin để phục hồi thể lực.
• Sâm cho người già yếu: dễ tiêu hóa, cung cấp vi chất cần thiết, hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Vận động viên và người tập luyện cường độ cao: phục hồi cơ bắp, giảm stress oxy hóa cơ.
• Người làm việc căng thẳng, thiếu ngủ: hỗ trợ cải thiện giấc ngủ và tinh thần.
• Người tiền tiểu đường hoặc tiểu đường nhẹ: AFG và polysaccharide giúp điều hòa đường huyết, nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

3 Công thức nấu gà hầm sâm giữ trọn dưỡng chất

Gà tần sâm truyền thống

Nguyên liệu:

• 1 con gà tơ (1–1,2 kg) – nguồn protein dễ tiêu, giàu vitamin nhóm B.
• 50 g gạo nếp ngâm mềm – bổ sung năng lượng chậm.
• 1 củ nhân sâm tươi 10–15 g hoặc 10 g sâm khô – cung cấp ginsenosides Rb1, Rg1, Re có tác dụng tăng miễn dịch, chống mệt mỏi  [3].
• Táo tàu đỏ 6–8 quả – giàu vitamin C và chất chống oxy hóa.
• 4–5 hạt bạch quả – hỗ trợ lưu thông máu, nhưng cần nấu chín kỹ.
• 3 tép tỏi, 3 lát gừng – giúp kháng khuẩn, ấm bụng.

Cách chế biến:

1. Rửa gà bằng nước muối pha loãng, để ráo.
2. Nhồi gạo nếp, sâm, táo tàu, bạch quả, gừng, tỏi vào bụng gà, khâu lại để nhân không rơi ra.
3. Đặt gà vào nồi đất, đổ 1,5 lít nước, đun sôi rồi vớt bọt nhiều lần để nước trong.
4. Hạ nhỏ lửa, hầm 1,5–2 giờ cho gà mềm, dưỡng chất ngấm vào nước dùng.

Mẹo giữ dinh dưỡng:

• Nên hầm lửa nhỏ liu riu để saponin trong nhân sâm không bị phân hủy ở nhiệt độ quá cao [6].
• Vớt bọt thường xuyên để nước canh trong, dễ ăn hơn.

Gà hầm sâm bằng gói gia vị thuốc bắc

Đây là biến tấu nhanh gọn, phù hợp với người bận rộn nhưng vẫn muốn tận hưởng lợi ích của gà hầm sâm Hàn Quốc.

Nguyên liệu:

• 1 con gà ta 1 kg.
• 1 chén gạo nếp ngâm 45 phút.
• 1 gói gia vị gà hầm sâm (bao gồm sâm khô, hoàng kỳ, táo tàu…).
• 8 tép tỏi đập dập, 1 quả ớt xanh (tuỳ chọn).
• Muối và tiêu.

Cách chế biến:

1. Rửa sạch gà, nhồi gạo nếp, tỏi và ớt xanh vào bụng gà.
2. Cho một nửa gói gia vị vào bụng gà, phần còn lại rải quanh nồi.
3. Đổ nước ngập 80% con gà, hầm trong khoảng 1 giờ 45 phút.
4. Nêm muối tiêu vừa ăn, thêm hành lá khi gần tắt bếp.

Ưu điểm:

• Tiết kiệm thời gian vì gia vị đã được phối trộn sẵn, vẫn đảm bảo giá trị dinh dưỡng từ sâm khô và thảo dược thuốc bắc.
• Thích hợp cho gia đình bận rộn nhưng muốn có bữa ăn bổ dưỡng.

Súp gà sâm bạch quả & hạt dẻ

Đây là công thức bổ sung thêm hạt dẻ và bạch quả, tạo nên món canh ngọt bùi, phù hợp cho người cần phục hồi thể lực.

Nguyên liệu:

• 1 con gà mái ta 1–1,2 kg.
• 70 g gạo mochi/ngọc mễ, ngâm 2 giờ.
• 1 củ nhân sâm Hàn Quốc 15 g, thái lát mỏng.
• 10–12 hạt dẻ (luộc sơ, bóc vỏ) – giàu carbohydrate phức hợp, giúp cung cấp năng lượng bền vững.
• 8 hạt bạch quả – tốt cho lưu thông máu, nhưng phải nấu chín hoàn toàn để loại bỏ độc tính [7].
• Táo tàu, tỏi, hành khô, gừng.

Cách chế biến:

1. Nhồi gạo mochi, táo tàu, hạt dẻ, bạch quả vào bụng gà.
2. Xếp hành khô, gừng và tỏi vào đáy nồi, đặt gà lên trên, trải lát sâm phủ đều.
3. Thêm 1,5 lít nước dùng gà, hầm lửa nhỏ trong 2 giờ.
4. Nêm muối tiêu, rắc thêm hạt dẻ và bạch quả đã chín khi dùng.

Lưu ý an toàn:

• Bạch quả sống chứa ginkgotoxin, có thể gây ngộ độc, vì vậy phải nấu kỹ và không cho trẻ nhỏ sử dụng [8].
• Người bị rối loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc chống đông cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi ăn các món chứa nhân sâm.

Bí quyết nấu gà hầm sâm ngon và những điều cần tránh

Để món gà hầm sâm Hàn Quốc (Samgyetang) đạt chuẩn cả về hương vị lẫn giá trị dinh dưỡng, việc lựa chọn nguyên liệu và cách chế biến đúng cách là vô cùng quan trọng.

Nên:

• Chọn gà ta khoảng 1–1,2 kg: đây là loại gà có thịt săn chắc, giàu albumin, cung cấp protein dễ hấp thu, đồng thời kích thích tiêu hóa tốt hơn so với gà công nghiệp [9].
• Chọn hồng sâm Hàn Quốc 6 năm tuổi: ở độ tuổi này, hàm lượng ginsenosides (saponin nhân sâm) đạt mức ổn định, mang lại hiệu quả tăng cường miễn dịch, giảm mệt mỏi và chống oxy hóa [3]..
• Dùng hạt sen già đã bỏ tâm: tâm sen có vị đắng và chứa alkaloid gây mất ngủ. Khi loại bỏ tâm, hạt sen trở thành nguồn cung cấp tinh bột, canxi, sắt và vitamin B1, tốt cho hệ thần kinh và tim mạch.

Không nên:

• Không hầm bằng nồi áp suất: áp suất cao làm gà nhanh nhừ nhưng mất đi vị ngọt tự nhiên, đồng thời phá hủy một phần dưỡng chất nhạy cảm trong nhân sâm.
• Không bỏ qua bước vớt bọt: bọt trong nước hầm chứa tạp chất từ máu và protein kết tủa; nếu không vớt thường xuyên, nước canh sẽ đục, dễ có vị đắng, giảm tính thẩm mỹ.
• Không hầm lửa to: nhiệt độ quá cao có thể phân hủy saponin trong nhân sâm và vitamin nhạy nhiệt như vitamin C, E, làm giảm hiệu quả của món ăn.

Kết luận

Gà hầm sâm không chỉ là món ăn truyền thống mà còn là thực phẩm chức năng tự nhiên, mang lại lợi ích thiết thực cho người mới ốm dậy, người cao tuổi, vận động viên hay người làm việc căng thẳng. Tuy nhiên, cần lưu ý đối tượng đặc biệt như hầm gà sâm cho bà bầu, trẻ nhỏ, người huyết áp cao hoặc bệnh gan thận  và các đối tượng dễ bị tác dụng phụ của hồng sâm để sử dụng đúng cách.